مدیریت منابع آب عبارت است از برنامه ریزی و توسعه، توزیع و مدیریت مصرف بهینه منابع آب. این مدیریت، زیرمجموعه ای از مدیریت چرخه آب است. برنامه ریزی برای مدیریت منابع آب، به دنبال تخصیص آب بصورت عادلانه برای برآورده کردن نیاز ها است.
آب یک منبع ضروری برای حیات تمامی جانداران بر روی کره زمین است. تنها 3 درصد از آب های جهان، آب شیرین هستند و از این مقدار حدود دو سوم آن بصورت یخ و یخچال موجود هستند. با گذشت زمان، آب در حال تبدیل شدن به یک منبع کمیاب است و دستیابی به آب تمیز و قابل شرب دچار محدودیت شده است.
در مدیریت منابع آب، تلاش های زیادی برای بهینه سازی مصرف آب و کاهش اثرات زیست محیطی مصرف آب در طبیعت صورت می گیرد.
کشاورزی بزرگترین مصرف کننده منابع آب شیرین دنیا است. این صنعت تقریبا حدود 70 درصد آب شیرین را مصرف می کند. با افزایش جمعیت و نیاز به غذا، کشاورزی نیز ناگزیر افزایش خواهد یافت و کمیاب بودن آب شیرین در آینده یک معضل بزرگ خواهد بود.
نویسنده کتاب "بدون آب، از فراوانی تا کمبود" شش نکته کلیدی را برای حل مشکل جهانی آب مطرج کرده است که در ادامه آمده است:
1- افزایش کیفیت داده های مربوط به منابع آب 2- محافظت بیشتر از محیط زیست 3- اصلاح حکمرانی آب 4- اصلاح مصرف آب در کشاورزی 5- مدیریت نیاز شهری و صنعتی 6- توانمند سازی فقرا و زنان در مدیریت منابع آب
یکی از بزرگترین نگرانی ها برای آینده منابع آب، پایداری کنونی و آتی منابع آب برای تخصیص است. هرچه آب کمیاب تر شود اهمیت مدیریت صحیح آن افزایش پیدا می کند.
پیدا کردن یک تعادل بین نیاز آبی بشر و نیاز آبی محیط زیست، یک گام مهم در پایداری منابع آب است.
در کشور ایران، منابع آب، با توجه به خشکسالی های چند سال اخیر کاهش داشته است تا جایی که در برخی استان ها وضعیت آب در تابستان خطرناک می باشد و برخی از سد ها خشک شده یا مقدار اندکی آب دارند. در ایران، شرکت مادر تخصصی مدیریت منابع آب ایران وظیفه مدیریت بر منابع آب کشور را بر عهده دارد. مطالب مربوط به مدیریت منابع آب و مشکلات کمبود آب را در زیست آنلاین مطالعه کنید.
عدم اجرای طرح الگوی کشت در 10 سال گذشته در کنار بحران آبی کشور امروز به بلای بزرگ بخش کشاورزی تبدیل شده است به طوری که وزارت نیرو میزان آب مورد نیاز کشاورزی خوزستان را 3 برابر آب پشت سدهای این استان عنوان کرده است.
زیست آنلاین: از نظر طبیعی زاینده رود از کوهرنگ تا گاوخونی است. ولی درواقع الان این حوزه از کوهرنگ تا یزد است. به همین دلیل یک سیستم فرامنطقه‌ای برای تحلیل آن نیاز است.
وزیر جهاد کشاورزی ضمن اشاره به اهمیت حفظ منابع طبیعی، اظهار کرد: متاسفانه قانون آبخیزداری در کشور وجود ندارد و لایحه آبخیزداری به حمایت مجلس و کمیسیون «کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست» نیاز دارد.
نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: امروز بیش از ۳۰۰ شهر در کشور با تنش آبی مواجه بوده که ادامه مدیریت غیر کارشناسی در این حوزه می تواند شرایط را بدتر کند.
با کاهش بارش‌ها و حاکمیت خشکسالی بر کشور، کارشناسان بارها مدیریت جامع حوضه آبخیز و عملیات آبخیزداری را از مهمترین و بهترین روش‌های مدیریت پایدار منابع آب و راه حل عبور از خشکسالی همچنین مدیریت مخاطرات طبیعی از جمله سیل و فرونشست زمین دانسته‌اند اما آبخیزداری چیست و چگونه می‌تواند به مدیریت منابع آب کمک کند؟
خشکسالی، سیل و فرونشست زمین جزو چالش‌های بزرگ زیست‌محیطی کشور هستند که همواره عملیات آبخیزداری به‌عنوان یکی از مهمترین راهکار مقابله با آن‌ها مطرح بوده است. با این حال مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوان‌داری سازمان جنگلها از نادیده گرفتن سهم بخش آبخیزداری در اعتبارات ویژه مدیریت خشکسالی انتقاد و بر ضرورت افزایش اعتبارات این بخش تاکید کرد.
رییس اداره مدیریت زیستگاه‌ها و امور مناطق اداره کل محیط زیست استان تهران با بیان اینکه به تدوین یک برنامه جامع مدیریت آب نیاز است، گفت: لازم است چند دستگاه باید همکاری کنند و در نهایت در سطح سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی یک برنامه جامع برای کنترل این وضعیت تدوین شود.
زیست آنلاین: پروژه « انتقال آب از سد لار به پایتخت» که به علاج بخشی سد لار موسوم شد حالا به درد برای استانهای هم جوار تبدیل شده و قرار است از منابع آبی که به پایین دست سد هراز می رسد برداشت و به میزان ۱۶۷ میلیون متر مکعب آب به استان تهران منتقل کند.
کارشناس سیاستگذاری آب با بیان اینکه طرح‌های انتقال آب دریا به فلات مرکزی موجب کشش جمعیت و افزایش تقاضا می‌شود، گفت: دور باطل تأمین آب این مناطق و افزایش سریع تقاضا همواره ادامه دارد.
مدیرکل عملیات و برنامه‌های بشردوستانه جمعیت هلال‌احمر کشورمان از تخصیص کمک ۸۵۰ هزار دلاری فدراسیون بین المللی صلیب سرخ به ایران در راستای مقابله با خشکسالی خبر داد.
رئیس کمیته محیط زیست یونسکو با اشاره به اینکه جانمایی اشتباه و قرار گرفتن سد سیوند در نقطه آبرفت درشت دانه سبب شد تا آبگیری این سد با مشکل مواجه شود، گفت: متاسفانه این مهم سبب شده تا هیچ آبی نتواند در این سد ذخیره شود و به‌رغم هشدار کارشناسان منابع طبیعی و محیط زیست در زمان تاسیس آن، کسی به این مهم گوش نداد.
زیست آنلاین: مسعود اسعدی، رئیس مجمع هماهنگی تشکل‌های کشاورزی کشور، گفت: اگر در پاییز در خوزستان بارندگی صورت نگیرد، دو اتفاق ناگوار می‌افتد. اول در حوزه کشاورزی است و دوم در حوزه محیط زیست که یک فاجعه ملی و بین‌المللی خواهد بود.
بدون شک توسعه صنعت یکی از مولفه‌های اصلی پیشرفت کشورها است اما جانمایی آن باید درست انجام شود در غیر اینصورت دیگر آبی برای ادامه زندگی باقی نمی‌ماند از این رو دنیا به این سمت حرکت کرده، در ایران نیز از دو سال پیش استقرار صنایع آب بر در درون سرزمین ممنوع شده است.
