شرق مازندران و روستاهایی که خالی می‌شوند

به گزارش زیست آنلاین، با گذشت بیش از دو دهه از اجرای طرح های راهسازی در منطقه هزارجریب ( یانه سر) بهشهر، همچنان بیش از نیمی از ۵۴ روستای این منطقه فاقد راه دسترسی مناسب هستند و این معضل سایه تخلیه را بر روستاها ی این بخش افزایش داده است.

طبق اظهار بخشدار یانه سر در شهرستان بهشهر واقع در شرق مازندران، دستکم ۱۵ روستای این بخش تاکنون حداقل به صورت فصلی تخلیه شده اند و سایر روستاها نیز جمعیت جوان خود را به دلیل نبود راه دسترسی و اشتغال پایدار از دست داده اند.
این منطقه کوهستانی و بکر که چون قطعه ای از بهشت در منتهی الیه جنوب شرقی مازندران واقع است، با داشتن ۲۸ هزار هکتار اراضی کشاورزی مستعد، پنج درصد کل اراضی کشاورزی استان را در اختیار دارد، اراضی ای که ظرفیت مناسب و کم نظیری برای کشت محصولات زراعی ، باغی، دامی و گیاهان دارویی است.
آمار جمعیت این بخش بر اساس نتایج سرشماری سال ۹۵، حدود ۱۱ هزار نفر اعلام شده است که به گفته بخشدار در فصل پاییز و زمستان به دلیل خرابی راهها و عدم دسترسی به امکانات زیرساختی و رفاهی بیش از ۷۰ درصدشان به شهرهای اطراف حتی در استان گلستان کوچ می کنند.
گزارش میدانی در نخستین روزهای فصل زمستان نیز نشان می دهد که در کمتر روستایی می توان چهره های جوان و نوجوان دید. انگشت شمار خانه هایی که همچنان چراغشان روشن است، سرپناه پدران و مادران سالخورده و یا میانسالی است که ریشه در خاک آنجا دارند و ترک دیار را بی مهری به ارثیه آبا و اجدادیشان می دانند.
رضاقلی از جمله همین مردان مسن است که در روستای کردمحله ساکن است. او که دهه هفتاد عمرش را سپری می کند ، می گوید که از اواخر مهر ماه به طور کلی تنها می شود و فرزندانش که از سال ها پیش به خاطر نبود شغل و مشقات زندگی در این منطقه به شهر مهاجرت کردند، تا بهار سال آینده سراغش را نمی گیرند.
رمضانعلی۶۵ ساله ساکن روستای افتلت نیز زندگی مشابهی دارد، با این تفاوت که بخشی از روزهای فصل زمستان را به شهر کردکوی در استان گلستان می رود تا در کنار فرزندانش باشد و چند روز پیش از عید نوروز برای پیگیری کارهای کشاورزی به منطقه بر می گردد.

مشکل بی آبی در مازنداران

سرنوشت تمامی جمعیتی که در منطقه باقی می مانند، مشابه است؛ یا به خاطر داشتن چند راس گاو و گوسفند قادر به ترک موقت روستا نیستند و یا این که از خیر دامداری کوچکشان را گذشتند و تنها دلخوش به کشاورزی سنتی و ادامه کسب و کار آبا و اجدادیشان از اواخر اسفند به منطقه بر می گردند و در نهایت حداکثر تا پایان ماه مهر دوباره به شهر می روند.
بخشی از زمین های منطقه نیز به خاطر کشت و زرع نشدن برای مدت طولانی یا تبدیل به بوته زار شده است و یا این که با فرسایش و حرکت خاک دیگر قابل کشاورزی نیست.
حاج ولی از ساکنان روستای عیدین در بخش یانه سر می گوید که تعدادی از اهالی این روستا چند سال پیش بخشی از زمین هایشان را که در جوار جنگل و مراتع متعلق به منابع طبیعی بود به خاطر کشت و زرع نکردن و تبدیل شدن به بوته زار به منابع طبیعی فروختند.
وی که خود از فروردین تا اواخر مهر در روستای اجدادیش ساکن می شود، بر این اعتقاد است که زندگی در تعداد زیادی از روستاهای منطقه اعم ازبخش یانه سر بهشهر یا هزارجریب نکا و یا هر منطقه کوهستانی دیگر مازندران اگر راه آسفالته نداشته باشد بسیار طاقت فرساست.
بازدید میدانی خبرنگار ایرنا نیز نشان می دهد در فصل پاییز و زمستان در پی هر بارندگی اعم از باران یا برف، رفت و آمد به روستاهایی که فاقد راه آسفالته یا راه زیرسازی شده هستند، برای مدت یک تا دو هفته با خودروهای معمولی غیرممکن می شود و در این مواقع تنها خودروهای شاسی بلند و یا تراکتور می تواند کارساز باشد.
بارش برف سنگین مانند آنچه که در پاییز سال ۹۵ بارید، می تواند حتی برای مدت یک تا دو ماه تردد خودروهای معمولی را غیر ممکن کند.
بسیاری از اهالی منطقه بر این باورند که نبود راه دسترسی مناسب بیش از هر مشکل دیگری در تخلیه شدن روستاها از جمعیت جوان و یا خالی شدن از سکنه نقش داشته است.

بیشتر بخوانید: توسعه انرژی های تجدیدپذیر در روستاها مانع مهاجرت روستائیان به شهرها محرومیت منطقه، روی شانه راه دسترسییک عضو شورای اسلامی بخش یانه سر نیز دلیل محرومیت منطقه را با وجود داشتن استعداد مناسب کشاورزی نداشتن راه دسترسی دانست و تایید کرد که تخلیه شدن تعداد زیادی از روستاهای این بخش و مهاجرت جوانان ناشی از نبود راه مناسب بوده است.
رضا سعیدی به ایرنا گفت: مشکل تنها راه دسترسی روستاها و خاکی بودن بخشی از آنها نیست، بلکه در شرایط فعلی به دلیل وضعیت نامناسب راه اصلی دسترسی بهشهر به بخش یانه سر (پاسند- غریب محله) تردد روستاییان این بخش از شهرستان گلوگاه و جاده توسکا چشمه – کیاسر صورت می گیرد که دستکم ۵۰ کیلومتر مسیر را دورتر می کند.
وی افزود: متاسفانه از دو دهه پیش تاکنون مسئولان همچنان وعده تکمیل این مسیر را می دهند و چند نماینده مجلس با وعده تکمیل این مسیر از مردم منطقه رای گرفته اند، ولی مشکل همچنان باقی است.
سعیدی تهدید خالی شدن منطقه از جمعیت بویژه جمعیت جوان را جدی دانست و توضیح داد: یکی از نشانه های وضعیت بغرنج و کم جمعیت شدن منطقه این است که هم اکنون به خاطر تخلیه روستاها از جمعیت و نبود راه دسترسی مناسب، چهار مدرسه شبانه روزی در منطقه فعال است و جالب این که جمعیت دانش آموزی این مدارس هم از حدود ۶۰۰ نفر در یک دهه پیش به کمتر از ۱۲۰ نفر در حال حاضر کاهش یافته است.
وی گفت: در حالی روستاییان این منطقه لنگ نداشتن راه دسترسی مناسب و تا حدودی کمبود آب هستند و جمعیت روستاها در حال تخلیه کامل است که از دو سال پیش مسئولان گازرسانی به منطقه را با هزینه گزاف در دستور کار قرار دادند.

خشکسالی دلیل مهاجرت روستاییان

این عضو شورای اسلامی بخش یانه سر بی توجهی به رفع مشکلات مهم و دارای اولویت منطقه مانند راه دسترسی ، آب آشامیدنی و تنوع بخشی به کشاورزی و دامداری را ریشه اصلی ادامه دار شدن این مشکلات دانست و افزود: واقعیت این است که گاز رسانی مشکلی را از ساکنان دایمی این منطقه رفع نمی کند و اولویتی برای آنها نبوده و نیست.
بسیاری از ساکنان منطقه هم در باره گازرسانی نظر مشابه دارند با این تفاوت که معتقدند گازرسانی برای رفع مشکل خوش نشینان و مسافران و گردشگرانی است که در فصل بهار و تابستان به منطقه می آیند و نبود شبکه گاز برای ساکنان بومی مشکل بزرگی نبوده است.

بیشتر بخوانید: ضرورت توجه به اقتصاد سبزرها شدن اراضی کشاورزییکی از اعضای سابق شورای بخش یانه سر هم به ایرنا گفت: نبود راه دسترسی و کوچ جوانان به عنوان بازوی کشاورزی به شهرها باعث رها شدن اراضی کشاورزی روستاییان شد و تداوم این روند می تواند این اراضی را به مخروبه تبدیل کند.

ساداتی توضیح داد: شرایط آب و هوایی منطقه به گونه ای است که تنها از طریق کشت و کار می توان جلوی فرسایش و رانش خاک را گرفت و وقتی زمین ها برای مدت چند سال شخم و شیار نشوند، خاک سفت شده و بر اثر باران و برف دچار رانش می شود.
وی گفت: تا دو دهه پیش در این بخش طبق آمار جهاد کشاورزی ۳۰ تا ۴۰ هزار راس دام سبک و سنگین وجود داشت که اکنون به سه تا چهار هزار راس کاهش یافته است.
این عضو شورای بخش یانه سر نبود راه دسترسی مناسب را متهم ردیف اول برای برهم خوردن اشتغال منطقه به خصوص از بین رفتن صنعت دامداری سنتی دانست و توضیح داد: زمانی که دام در منطقه زیاد بود و شیوه و سبک زندگی مردم هم عوض نشده بود، بودند افرادی که شیر دامداری ها را در فصل بهار و تابستان جمع آوری و تبدیل به پنیر، کره، کشک و دیگر فراورده ها به صورت سنتی می کردند ولی وقتی دام ها رو به کاهش گذاشت، دیگر این افراد هم کار کردن برایشان صرفه نداشت و نیامدند و این روند با توجه به نبود راه دسترسی مناسب، دامداران را مجبور کرد دام هایشان را بفروشند.
وی افزود: با وضعیت کنونی کشور که بیکاری یکی از مشکلات مهم جوانان را تشکیل می دهد و از سوی دیگر دولت برای حل این معضل براحتی تسهیلات ارزان قیمت می دهد، در صورتی که مشکلات منطقه بویژه راه دسترسی حل شود به طور قطع نه تنها جلوی تخلیه روستاها گرفته می شود، بلکه ما شاهد مهاجر معکوس نیز خواهیم بود.
او ادامه داد: واقعیت این است که در تعدادی از روستاهای منطقه که مشکل راه دسترسی حل شد و اکنون دارای راه آسفالته هستند، آمار جمعیت بیشتر شد و جوانان ترغیب شدند به روستایشان برگردند و از طریق باغداری، دامداری و کشاورزی روزگار بگذرانند.

خشک شدن باغات

تخلیه ۱۵ روستا منطقه یانه سربخشدار یانه سر نیز به ایرنا گفت: با وجود افزایش اعتبار راهسازی در سال های اخیر همچنان دسترسی به راه مناسب مشکل اصلی روستاییان است به طوری که دستکم ۱۵ روستای بخش به دلیل ضعف زیرساختی به ویژه راه دسترسی نیمی از سال خالی از جمعیت است.
عباسعلی حسنی افزود: خالی شدن این روستاها از سکنه در حالی است که ظرفیت های زیادی برای توسعه اقتصادی دارند و می توان انواع محصولات کشاورزی را در آنها به ثمر نشاند و دولت هم تسهیلات خوبی برای توسعه کشاورزی ، کشت گیاهان دارویی، گل محمدی و باغداری می پردازد.
وی اعتبار مورد نیاز برای رفع مشکل راه دسترسی روستاهای منطقه را حدود ۵۰۰ میلیارد ریال برآورد کرد و گفت: اگر مشکل راه دسترسی روستایی در این بحش رفع نشود، تهدید خالی شدن سکنه برای روستاهای دیگر نیز وجود دارد.
حسنی افزود: خوشبختانه در سال های اخیر در بعضی از روستاهای منطقه مانند ‘ سرخ گریوه ‘ که مشکل راه دسترسی برطرف شد، ما شاهد مهاجرت معکوس جوانان بودیم و نیروهای جوان به روستا برگشتند و کار کشاورزی و باغداری راه اندازی کردند.
بخشداریانه سر عدم اجرای طرح های اشتغال زا به خصوص در حوزه فراوری محصولات کشاورزی و دامی در منطقه را ناشی از نبود راه دسترسی مناسب دانست و گفت که اکثر روستاهای بخش یانه سر با مشکل راه دسترسی مواجه هستند.

بیشتر بخوانید: توسعه تجدیدپذیر ها راه حلی برای دو بحران آب و اشتغال در اصفهان کمبود اعتبار و بی توجهی به منطقهمدیر راه و شهرسازی شهرستان بهشهر هم محدودیت اعتباری را دلیل اصلی عقب ماندگی بخش یانه سر و در مجموع روستاهای شرق مازندران دانست.
مسیح ناصحی به خبرنگار ایرنا گفت: خرد شدن اعتبار برای چندین پروژه با اعتبار محدود هم مشکل دیگری است که منجر به کندی اجرای طرح و افزایش پروژه های نیمه تمام شده است.
وی با اعلام این که هم اکنون میزان دسترسی به راه آسفالته در روستاهای شهرستان بهشهر تنها به اندازه ۵۰ درصد میانگین استانی است، افزود: میانگین استانی راه آسفالت روستایی ۵۴ درصد است ولی در بهشهر تنها به حدود ۲۷ درصد می رسد.
ناصحی گفت: ما برای جبران عقب ماندگی دسترسی به راه آسفالته نسبت به میانگین استانی حداقل به ۳۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز داریم.
وی مشکل اصلی مناطق روستایی بخش یانه سر را ضعف زیرساختی به خصوص راهسازی دانست و افزود: برای جبران عقب ماندگی باید اعتبار ویژه در اختیار روستاها قرار داده شود.

https://zistonline.com/vdcdx905.yt0nz6a22y.html