حقایقی درباره لایروبی رودخانه‎ ها

به گزارش زیست آنلاین، رئیس گروه نظارت بر طرح های مهندسی رودخانه شرکت مدیریت منابع آب ایران گفت: ۵۱ میلیارد تومان اعتبار لایروبی در مقایسه با اعتبارات مورد نیاز بخش مهندسی رودخانه که سالانه حدود ۱۳۰۰میلیارد تومان است، بسیار ناچیز است.

فرشید فیض الهی، رئیس گروه نظارت بر طرح های مهندسی رودخانه شرکت مدیریت منابع آب ایران اظهار داشت: لایروبی رودخانه‌ها یکی از مجموعه اقدامات مورد نیاز برای حفاظت، ساماندهی رودخانه‌ها و کنترل سیلاب است که صرفاً برای رفع انسدادهای ایجاد شده در مسیر تخلیه رودخانه‌ها به پایانه خود که می‌تواند دریا یا تالاب باشد کاربرد دارد.

وی افزود: بی‌شک انجام پروژه‌های لایروبی بدون انجام مطالعات و بررسی‌های لازم، تبعات ریخت‌شناسی همچون تهدید ساز‌ه‌ها و تاسیسات مجاور رودخانه از جمله تاسیسات زیربنایی، سردهنه‌های آبگیری و ... و پیامدهای زیست‌محیطی همچون تخریب پوشش گیاهی، تخریب زیست‌گاه‌های آبزیان و .... را به‌دنبال خواهد داشت و چه بسا در بسیاری موارد نتایج مطالعات، لایروبی را غیر اثر بخش اعلام می‌نماید.

سوءاستفاده مصالح فروشان از طرح موضوع لایروبیفیض الهی در پاسخ به اینکه "موضوع لایروبی چرا به یکباره در کشور مطرح شده است؟"، گفت: سودآوری بالای استفاده از شن و ماسه رودخانه‌ای نسبت به مصالح کوهی موجب شده تا روز به روز تقاضای استفاده از این مصالح به صورت مجاز و غیرمجاز افزایش یابد.

وی ادامه داد: متأسفانه برداشت بی رویه شن و ماسه از رودخانه‌ها توسط سودجویان و برخوردهای شدید وزارت نیرو در توقف این اقدامات موجب شده است که به یکباره به بهانه لایروبی رودخانه‌ها مجدداً شاهد ایجاد موج دیگری از درخواست‌های برداشت مصالح رودخانه‌ای در سطح کشور باشیم که خود یکی از عوامل تخریب رودخانه‌ها و توسعه پدیده فرسایش و کف کنی در بالادست و پایین‌دست محل برداشت در مواقع سیلابی شدن رودخانه‌ها است.

بودجه محدودی که بزرگ‌نمایی شدرئیس گروه نظارت بر طرح های مهندسی رودخانه شرکت مدیریت منابع آب ایران تصریح کرد: در خصوص نحوه هزینه کرد اعتبارات ۵۱ میلیارد تومانی مهندسی رودخانه در سال ۹۷ توسط وزارت نیرو، با فرض توزیع یکنواخت این اعتبار در سطح ۳۱ استان کشور، سهم هر استان به طور متوسط ۱.۶ میلیارد تومان خواهد بود. اما با ۱.۶ میلیارد تومان اعتبار در سطح هر استان چه اقداماتی را می‌توان انجام داد؟

وی افزود: انجام ۵۰۰ متر ساماندهی از رودخانه، یا ۸ کیلومتر لایروبی، یا ۱۶۰ کیلومتر مطالعات تعیین حد بستر و حریم، یا ۱۶۰ کیلومتر نشانه گذاری و یا ۱۶ هکتار عملیات آزادسازی تصرفات، ظرفیت استفاده از این مبلغ است.

تعیین کنندگان بودجه لایروبی

برای مهندسی رودخانه به ۱۳۰۰ میلیارد تومان نیاز است نه ۵۱ میلیارد تومانفیض الهی با بیان اینکه "احجام کاری مذکور در مقابل ۱۴۶۰۰۰ کیلومتر آبراهه کشور علی الخصوص در بخش ساماندهی و لایروبی قابل ملاحظه نبوده"، گفت: ۵۱ میلیارد تومان اعتبار مذکور در مقایسه با اعتبارات موردنیاز بخش مهندسی رودخانه که سالانه حدود ۱۳۰۰ میلیارد تومان است بسیار ناچیز است.

وی ادامه داد: هرچند پیگیری‌های بعمل آمده در سنوات گذشته و حمایت های به عمل آمده در سال ۹۶، افزایش اعتبارات مصوب طرح را تا سقف ۲۸۳ میلیارد تومان به همراه داشت لیکن تخصیص ۱۳ درصدی این اعتبارات در آن سال متنع از اجرای برنامه‌های کاری وزارت نیرو در این زمینه گردید.

۵۱ میلیارد تومان چگونه خرج شد؟رئیس گروه نظارت بر طرح های مهندسی رودخانه شرکت مدیریت منابع آب ایران خاطرنشان کرد: البته وزارت نیرو تلاش نموده در سقف این اعتبار محدود و با توجه به امکانات در اختیار، به‌گونه ای برنامه‌ریزی و مدیریت کند که با اولویت بندی برنامه‌های موردنظر و تمرکز بر فعالیت‌های مطالعاتی، زیربنایی و پیشگیرانه با هدف مبارزه با پدیده مذموم زمین خواری و جلوگیری از هرگونه توسعه تصرفات در اراضی بستر و حریم رودخانه‌ها، اقداماتی که از محل این طرح صورت می‌گیرد بیشترین اثر بخشی و کارکرد را داشته باشد.

وی افزود: در این راستا در سال ۹۷ از محل اعتبار ۵۱ میلیارد تومانی مذکور، ۶ کیلومتر عملیات ساماندهی در استان‌های آذربایجان غربی، گیلان، خراسان جنوبی، کرمان، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان، مازندران، مرکزی و هرمزگان، ۴۰ کیلومتر لایروبی در استان‌های خراسان رضوی و مازندران، ۴۰۰۰ کیلومتر مطالعات حد بستر و حریم در کلیه استان‌های کشور، ۵۰۰ کیلومتر نشانه گذاری، ۵۰۰ هکتار آزادسازی تصرفات و ۳۰۰ کیلومتر مطالعات ساماندهی در استان‌های کشور انجام شده است.

بیشتر بخوانید: خسارت سیل، دست انتقام آب از توسعه ناپایدارمردم و نمایندگانی که به بدنه کارشناسی وزارت نیرو فشار می‌آورندفیض الهی با بیان اینکه "با توجه به بالا بودن انگیزه تخلف در اراضی بستر رودخانه‌ها و فرابخشی بودن موضوع حفاظت و مدیریت رودخانه‌ها، بدون شک رسیدن به نقطه مطلوب در سطح کشور مستلزم تعامل مناسب بین کلیه دستگا‌ه‌های اجرایی و ارگان‌ها و نهادهای مرتبط است"، گفت: امید است با تقویت این روابط در کنار اقدامات وزارت نیرو ظرفیتی فراهم گردد تا بتوان به بهترین نحو از رودخانه‌های کشور حفاظت نمود.

وی ادامه داد: فراموش نکنیم خشکسالی و سیلاب دو روی سکه واقعیت اقلیمی کشور است که به واسطه خشکسالی‌های چند سال اخیر، اعتراضات و درخواست‌های زیادی توسط مردم و نمایندگان آن‌ها به وزارت نیرو بابت کاهش حد بستر و حریم رودخانه ها، و ممانعت از اجرای برنامه‌های آزادسازی تصرفات واصل شده است؛ پس بیاییم از این سیلاب عبرتی بگیریم و ضمن اعتماد به اجرای برنامه‌های دستگاه تخصصی مربوطه، نهایت همکاری را در حفاظت از رودخانه‌ها در زمان خشکسالی بنماییم و تجربه این سیلاب را از ذهن پاک نکنیم.

بیشتر بخوانید: بیانیه مشترک انجمن برق‌آبی ایران و کمیته ملی سدهای بزرگ ایران درباره سیلاب‌های فروردین ۹۸ https://zistonline.com/vdcjiieo.uqey8zsffu.html