ضرورت دخیل‌شدن رسانه‌ها در مدیریت بحران

به گزارش زیست آنلاین، محمد فاضلی در نشست تغییرات اقلیمی و رسانه‌ها با تاکید بر سیل فروردین ۹۸ که از سوی کرسی ارتباطات علم و فناوری یونسکو و پژوهشکده ارتباطات در دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد، به بررسی تغییر اقلیم در رسانه به لحاظ نظری پرداخت و توضیح داد: در خصوص پدیده‌های بدخیم باید از "رویکرد همه با هم" (Altogether Approach) و میان بخشی برای حل مساله استفاده کرد. تغییر اقلیم از جنس پدیده‌های بدخیم (Malignant phenomena) هستند؛ یعنی همچون سلول‌های سرطانی سال‌ها مخفی می‌مانند، به مسائل دیگر ربط پیدا می‌کنند و دائماً تغییر شکل می‌دهند.

مشاور وزیر نیرو و رئیس مرکز امور اجتماعی منابع آب و انرژی تصریح کرد: زمانی با مساله بدخیم مواجه هستیم که کسانی که مساله را ایجاد کرده‌اند بخواهند آن را حل کنند؛ مثلاً کشورهایی که خود گرمایش زمین را به وجود آوردند بخواهند آن را از بین ببرند. این در حالی است که در اقدامات سیاستمداران نرخ تنزیل آینده شدید است، بدین معنی که اتفاقاتی که در حال حاضر می‌افتد (همچون جمع کردن رأی و غیره) از برنامه‌های بلند مدت بوده و یا نسبت به سایر برنامه‌ها اهمیت بیشتری می‌یابد. این موضوع تنها با قدرت جامعه مدنی احزاب مستقل و رسانه‌های مستقل قابل تعدیل است.

فاضلی سپس تاکید کرد: پدیده‌های بدخیم تنها با رویکرد همه با هم (Altogether Approach) قابل حل کردن است و یک مسئله میان بخشی به شمار می‌آید. بنابراین باید در نظر داشت که حل مسائل بدخیم زمانی محقق می‌شود که حکمرانی کشورها برای رویکرد "همه با هم" آمادگی داشته باشند که در این میان "رسانه" نقشی مهم را بازی می‌کند.

وی سپس به مواردی که سازمان هواشناسی جهانی (WMO) به عنوان راهنمای رسانه‌ها در مدیریت سیل منتشر کرده، اشاره کرد و برخی از این موارد را پر کردن شکاف دانش (knowledge gap)، تعیین دستور کار از سوی رسانه (Agenda setting) و شکل دادن به ادراکات مردم از سیل اشاره کرد.

مشاور وزیر نیرو و رئیس مرکز امور اجتماعی منابع آب و انرژی سپس به ذکر مواردی در رابطه با گزارش کمیته ملی پلاسکو اشاره کرد و گفت: بعد از این حادثه متوجه شدیم که "در نقشه شناختی ایرانیان جایگاهی برای ایمنی نیست" و همین وضعیت در عرصه رسانه نیز بازتولید شده است که این موضوع اهمیت شکل دادن به ادراکات مردم و مسؤولان را نشان می‌دهد.

فاضلی با بیان اینکه سازمان‌های مدیریت سیلاب باید به طور مستمر با رسانه‌ها راجع به سیلاب جلسه داشته باشند، گفت: در کشور "روزنامه‌نگاری فاجعه" یا "روزنامه‌نگاری بحران" زیر مجموعه سرویس اجتماعی قرار می‌گیرد، در حالی که موضوعات مورد توجه این سرویس بیشتر موضوعات "جالب توجه" هستند.

وی همچنین با اشاره به اینکه روابط عمومی سازمان‌های مدیریت بحران پروتکل‌های مشخص برای ارتباط با رسانه ندارند، خاطر نشان کرد: همچنین باید یک پروتکل مشخص برای میزان حضور خبرنگاران در صحنه حادثه وجود داشته باشد. این در حالی است که رسانه‌ها فاقد پروتکل‌های درون سازمانی برای پوشش خبری بحران هستند و این موضوع به بی اعتبار شدن آنها می‌انجامد.

وی در پایان صحبت‌های خود تاکید کرد: مساله سیلاب‌ها و مدیریت آن، یک پدیده بدخیم تلقی می‌شود و بدون دخیل شدن رسانه نمی‌توان به آن پرداخت؛ بنابراین ضروری به نظر می‌رسد که به حوزه تاب آوری بیشتر در رسانه پرداخته شود. باید در نظر داشت که چنان چه رسانه‌های رسمی مرجعیت خودشان را از دست ندهند، فضای شبکه‌های اجتماعی نمی‌توانند به عنوان رسانه غالب مطرح شوند.

ضرورت دخیل شدن رسانه ها در مدیریت بحران

یک سال پربارش نمی‌تواند ۱۱ سال کم بارشی را جبران کندصادق ضیائیان، رئیس مرکز ملی خشکسالی سازمان هواشناسی کشور نیز در این نشست با اشاره به خشکسالی و کم بارشی پیاپی طی ۱۱ سال گذشته در کشور، روند صعودی افزایش دما را یادآور شد و توضیح داد: افزایش دما باعث شده میزان تبخیر افزایش پیدا کند و منابع آب را از دست بدهیم؛ به طوری که طی ۵۰ سال گذشته ۵۰ میلیمتر از بارش متوسط سالیانه کشور کم شده، ضمن آنکه ۵.۹ درصد در سال افزایش تبخیر و تعرق بالقوه داشته‌ایم و قطعاً یک سال پربارش یعنی امسال نمی‌تواند ۱۱ سال کم‌بارش را جبران کند.

ضیائیان، افزایش دمای دو درجه‌ای طی ۵۰ سال گذشته در کشور را عدد بزرگی برای افزایش دما دانست و خاطر نشان کرد: این موضوع باعث می‌شود شدت و تعداد پدیده‌های حدی (extreme events) از جمله وزش باد شدید، سیل یا بارش سیل آسا، امواج سرمایی/گرمایی و یخ‌زدگی افزایش پیدا کنند.

وی همچنین به برگزاری اولین کنفرانس جدی تغییر اقلیم در سال ۷۴ یا ۷۵ در کشور اشاره کرد و گفت: در آن زمان هشدارهایی در این رابطه داده شد، اما این هشدارها که به وقوع خشکسالی و پدیده‌های حدی (extreme events) در کشور اشاره داشتند، چندان جدی گرفته نشدند.

ضیائیان افزود: با توجه به کنترل یا عدم کنترل انتشار گازهای گلخانه‌ای در کشورهای مختلف، ۴ سناریوی تغییرات اقلیمی در حالت خوش‌بیانه و بدبینانه وجود داشته است.

رئیس مرکز ملی خشکسالی سازمان هواشناسی کشور در پایان ضمن تشریح سناریوهای چیده شده برای تغییر اقلیم در دو حالت خوش‌بینانه و بدبینانه، گفت: سناریوی خوش‌بینانه نشان می‌دهد که تا سال ۲۱۰۰ در صورت کنترل گازهای گلخانه‌ای وضعیت کنونی تغییر اقلیم به همین ترتیبی که است باقی می‌ماند و نزدیک به دو درجه افزایش دما خواهیم داشت. این در حالی است که سناریوی بدبینانه پیش‌بینی می‌کند افزایش دما بین ۵ تا ۷ درجه باشد و نیز بین ۱۰ تا ۲۰ درصد باران از دست خواهیم داد که با توجه به رشد جمعیتی و نیاز به آب مسائل و مشکلات جدی را ایجاد خواهد کرد.

سهم ۸۵ درصدی منابع خبری رسمی در پیام‌های پربیننده تلگرام مربوط به سیل فروردین ۹۸احمد کارخانه، رئیس گروه مطبوعات و امور خبری و تحلیل اطلاعات وزارت راه و شهرسازی در ادامه نشست تغییرات اقلیمی و رسانه‌ها، به ارائه برخی آمار مربوط به رسانه‌ها در سیل فروردین ۹۸ پرداخت و با اشاره به سهم ناچیز محیط زیست در رسانه‌های ایران، خاطر نشان کرد: ۸۵ درصد پیام‌های پر بیننده تلگرام از منابع رسمی خبری بود که پربیننده‌ترین آن‌ها مربوط به سیل شیراز با بیش از ۵ میلیون نفر بیننده بود. کاربران توئیتر نیز به ترتیب در مورد استان‌های گلستان، لرستان و فارس (سیل دروازه قرآن شیراز) بیشترین توئیت را کردند.

جهت مشاهده مهمترین مطالب مرتبط می توانید بر روی هر یک از عناوین زیر کلیک کنید:

ضرورت ایجاد شبکه تلویزیونی "آب و اقلیم" بلایای طبیعی و خسارتهای اقتصادی ناشی از آن با نگاهی به خسارات اقتصادی سیل در ایران شش بدفهمی اصلی درباره تغییر اقلیم https://zistonline.com/vdccipq4.2bqx48laa2.html