بلندپروازانه ترین طرح انتقال آب در ایران چگونه مطرح شد

به گزارش زیست آنلاین، طرحهای انتقال آب همواره در طول تاریخ از جمله رویاهای انسان بوده که برای رفع کمبود های آب منطقه ای مورد توجه وی قرار گرفته است. اگر چه قدمت انتقال آب دردنیا به صدها سال پیش برمیگردد ولی ضرورت اجرای طرحها از200سال پیش تاکنون بیشتر احساس شده است اوج طراحی و اجراي پروژه هاي عظیم انتقال آب در کشورهاي صنعتی و پیشرفته به دهه هاي 1960و1970 باز میگردد.ولی دهۀ 1970 میلادي نقطه عطفی در مدیریت منابع آب جهان بوده است.

انتقال آب از یک حوضه به حوضه دیگر در بعضی از کشورها از جمله در ایالات متحده آمریکا، شوروي سابق و چین یکی ازراههاي معمول افزایش منابع آب حوضه هاي خشک بوده است. در این ارتباط میتوان از تأمین آب شهري نیویورك ازحوضه آبریز دلاور و شهر دنور از حوضه آبریز کلرادو نام برد. طرح انتقال آب آمودریا به شبکه آبیاري ترکمنستان در شوروي سابق، طرحهاي سه گانه انتقال آب از بخشهاي غربی، شرقی و جنوبی حوضه پکن با ظرفیتهاي بالاي 20 میلیارد متر مکعبی در چین، طرح انتقال آب به توکیو در ژاپن و انتقال آب از کشور لسوتو به آفریقاي جنوبی از جمله طرحهاي انتقال آب دردنیامحسوب می شوند.
با توجه به پژوهشی که شیکلومانف در سال 2012 در خصوص چشم‌انداز انتقال آب انجام داده است، پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال 2020 حدود 1250 کیلومتر مکعب آب در سال در نقاط مختلف دنیا جابه‌جا شوند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد در کشورهای پرجمعیت و پراکندگی نامناسب جمعیت، به دلیل افزایش تقاضا، پروژه‌های انتقال آب در مسیر رشد قرار خواهد گرفت. با توجه به تجربه شکست پروژه‌های متعدد انتقال آب در کشورهای مختلف نظیر کانادا، روسیه، مصر، ترکیه، آمریکا و اسپانیا علاقه دولت‌ها و مردم برای چنین پروژه‌هایی کاهش یافته است. با این حال اجرای پروژه‌های انتقال آب در کشورهای در حال توسعه آسیا و اقیانوسیه روندی صعودی داشته است.

در ایران نیز طرحهای انتقال آب بین حوضه ای در طی سالهای اخیر مطرح بوده و موافقان و مخالفان خود را داشته است. در این میان طرح اتصال دریای خزر به خلیج فارس از متفاوت ترین و بلندپروازانه ترین طرحهای انتقال آب در ایران است که در طی سالهای اخیر و در دولتهای مختلف مطرح بوده است. سالیان زیادی است که بحث هایی درباره اتصال آب های دریای خزر و خلیج فارس مطرح می شود و هر از چندی خبرهایی در این باره، در رسانه ها انعکاس می یابد. سال هایی که بحران کم آبی و خشکسالی در کشور به مرز هشدار و خطر می رسد، نظرها معطوف اجرای این طرح عظیم می شود و با یک یا دو بار بارش باران و شائبه ترسالی، همه چیز به فراموشی سپرده می شود.اگرچه تاکنون طرح های مختلفی درباره انتقال آب به مناطق کویری ایران مطرح و مطالعاتی نیز از سوی کارشناسان انجام یا در حال انجام است ولی صاحب نظران اساسی ترین راهکار را ساختن آبراه سراسری ایران «ایران رود» می دانند که با اجرای آن، دریای خزر به خلیج فارس متصل می شود.

دکترسعید برقعی مردی که مدیریت معرفی این طرح را به دولت برعهده داشته است در همین خصوص گفت: براساس طرحی که طراحان متخصص از دانشگاه شریف بعد ازانقلاب ارائه نمودند، طرح اتصال دریای شمال و دریای جنوب و انتقال آب به مرکز ایران را معرفی مطالعات مربوط به آن را انجام دادند. در این طرح دریای خزر به خلیج فارس اتصال پیدا می کرد و در مسیراتصال سه دریاچه بوجود می آمد. لازم به توضیح است ۳ نقطه پست در ایران وجود دارد که چاله جازموریان، بیابان لوت و دشت کویر است و اگر آب را از خلیج فارس به داخل این ۳ نقطه گود پمپاژ شود تبخیر آن ها موجب بارندگی می شود و مطابق پیش بینی ها آن قدر بارندگی می شود که با کشتی می توانیم راه بین این دو دریارا طی کنیم.

این طرح آبرسانی و کانال کشتی رانی که مطالعات آن از ۳ دهه قبل انجام شده است از مسیر خلیج کوچک واقع در باختر بندر چابهار به سوی شمال آغاز می شود. پس از گذشتن از کنار شهر بم، از کویر لوت هم می گذرد و با عبور از کنار کویرنمک و شهر طبس به سوی شمال عبور می کند. سپس به شاهرود و از آن جا به بندرگز در دریای خزر متصل می شود.

هدف از احداث این کانال آبی را تامین آب صنعتی و کشاورزی مناطق کویری کشور، استفاده از ظرفیت ترانزیتی و حمل‌و‌نقل آبراه از طریق اتصال دریای خزر به خلیج فارس و بهبود موقعیت ژئوپولیتیک ایران است. همچنین ایجاد جاذبه توریستی، ایجاد اشتغال در حاشیه آبراه، احداث شهرهای بندری در اطراف آبراه، گسترش شیلات در حاشیه آبراه و بهبود آب‌و‌هوای کشور را از نتایج این طرح می‌دانند.

در کنار این مسیر آبی انواع کشت و صنعت دیده شده بود از جمله پرورش انواع مختلف آبزیان و پرورش گیاهانی که سازگار با آب شور هستند مانند گیاه 3S از آمریکای جنوبی به معنای sun (خورشید) (sandشن ساحلsee ( آب دریا ) که گیاهی شبیه یونجه است و بعنوان علوفه مصرف می شود . درواقع شیوه ای از کشاورزی انجام میشد که به "شورورزی" معروف است.
این طرح را در اوایل دهه شصت به دولت ارائه دادیم وپروژه در بازه زمانی 5 ساله تعریف شده بود در ابتدا بسیار استقبال کردند سپس به بوته فراموشی سپرده شد وچندین بار دیگر در بازه زمانی متفاوت مطرح شد
مخالفان اختلاف سطح مسیر اتصال را بهانه قرار می دادند در حالیکه این مشکل با محاسبات دقیق علمی در طرح حل شده بود چرا که در دنیا نمونه مشابه وجود داشت از جمله حلقه ای که دور تا دور کشور انگلستان با اختلاف سطحی که شمال به جنوب این کشور دارد ایجاد شده است و کشتیرانی در این کانال بوجود آمده است.
وی در پایان افزود،با توجه به خشکسالی و پیشرو داشتن جنگ آب به صلاح است که این طرح دوباره بازبینی شده و امکانات اجرائی آن مورد بررسی قرار گیرد.

https://zistonline.com/vdccxsq4.2bq1s8laa2.html