نگاهی بر رسوبات کارخانه ید گلستان

به گزارش زیست آنلاین، در هفته های اخیر برخی رسانه ها اقدام به انتشار گزارش آلوده بودن رسوبات کارخانه ید گلستان به مواد آلوده و صدور مجوز برای احداث کارخانه مشابه دیگر کردند که در ادامه بخشی از گزارشات منتشر شده در این خصوص ارائه شده است.

به گزارش مهر، در هفته خبرنگار، صنعت و معدن گلستان در اطلاع رسانی های پیاپی اعلام کرد تور رسانه ای برای بازدید از کارخانه ید «کانسار خزر» برگزار می شود اما روز بازدید اعلام شد مسئولان کارخانه نیستند و از یک کارخانه کوچک در بندرگز دیدار خواهیم کرد.

همین مساله، شائبه هایی درباره نگرانی مسئولان کانسارخزر از حضور رسانه ها را مطرح کرد تا این که چندی پیش، احتمال وجود مواد رادیواکتیو در پساب این کارخانه به سوژه یک شبکه های اجتماعی و سایت های خبری تبدیل شد.

این موضوع در حالی است که کانسار خزر درخواست طرح توسعه و افزایش ظرفیت تولید داده است. اما می گویند ورود پسآب صنعتی کارخانه ید در گلستان و ابهام در مدیریت فاضلاب این کارخانه باعث شده اداره کل محیط‌زیست گلستان برای صدور مجوز بهره برداری «شورابه ید» و افزایش ظرفیت کارخانه «کانسار خزر» تعلل کند.

به گزارش قانون، کارخانه ید گلستان در فهرست واحدهای آلاینده قرار دارد و در مرحله مهلت دهی برای کنترل آلودگی است. همچنین به دلیل مشکلات محیط زیست تاکنون مجوز بهره برداری برای آن صادر نشده و واحد فعال فعلی (کانسار خزر) برای رفع و کنترل آلودگی مهلت خواسته است.

صدور مجوز استحصال و بهره برداری از ید در حاشیه شرقی دریای خزر، نخستین بار در سال ۱۳۸۳ صادر شد و با بهره برداری از این کارخانه (کانسار خزر) گلستان به تنها استان تولید کننده و صادر کننده ید کشور تبدیل شد.

تبدیل شدن گلستان به تنها استان صادرکننده ید و قرار گرفتن ایران در لیست هفت کشور تولید و صادرکننده ید در جهان هرچند به ظاهر خبر مسرت‌بخشی برای استان کمتر توسعه یافته‌ای مانند گلستان محسوب می‌شد اما در فاصله ای کوتاه پس از بهره برداری از این کارخانه، نگرانی های زیست محیطی موجود در خصوص ورود فاضلاب صنعتی این کارخانه به تالاب اینچه شیرینی این خبر را به تلخی تبدیل کرد.

حالا بیش از یک دهه از آغاز عملیات اکتشاف و بهره‌برداری ید در گلستان می‌گذرد و مسئولان بلند پایه استان امید دارند تا پایان برنامه ششم توسعه تولید ۴۰۰ تن ید سالانه گلستان به دو هزار تن برسد اما فعالان محیط‌زیستی همچنان نگران صدور مجوزهای جدید طرح توسعه و افزایش ورود فاضلاب صنعتی کارخانه ید گلستان به تالاب اینچه هستند.

امیر عبدوس، مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان، در واکنش به انتشار موضوعات مطرح شده درباره کارخانه ید «کانسار خزر گلستان» و ایجاد پساب‌های با آلودگی شدید به مواد رادیواکتیو و صدور مجوز شبانه برای فاز دوم این کارخانه، اظهار کرد: در گذشته این کارخانه برای جلوگیری از آلودگی برخی ضوابط زیست محیطی را اجرا می کرد که در یکسال اخیر تعداد این ضوابط بیشتر و دشوارتر شد تا خطری متوجه طبیعت، مردم و محیط اطراف کارخانه نشود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان افزود: این کارخانه در ابتدای فعالیت ده ساله خود آلودگی های زیادی ایجاد می کرد که با نظارت مستمر و مداوم محیط زیست از حجم و مقدار این آلودگی ها کاسته و در مسیر تبدیل شدن به صنعتی سبز قرار گرفت.
عبدوس ادامه داد: با وجود کاهش آلایندگی های این کارخانه همچنان نظارت های محیط زیست مستمر و انجام آزمایش های این واحد صنعتی مداوم است.
وی بیان کرد: در سال های اخیر متقاضی دیگری در مجاورت این واحد صنعتی ، پس از دریافت مجوز اقدام به ساخت کارخانه ید کرد که با وجود آماده بهره برداری بودن به دلیل رعایت نکردن برخی ملاحظات زیست محیطی هنوز مجوز بهره برداری صادر نشده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان به شائبه آلوده بودن پساب کارخانه ید فعال استان به مواد پرتوزا اشاره کرد و گفت: پس از گسترش این شائبه یک مرکز آزمایش هسته ای بخش خصوصی اقدام به انجام آزمایش پساب کرد تا غلظت عناصر پرتوزا در نمونه آب و رسوبات آزمایش شود.

کارخانه ید

وی با بیان اینکه مجوزهای مربوط به فعالیت کانسار خزر در سال‌های گذشته صادر شده است، اظهارداشت: سال ۹۵ هم شرکتی دیگر به نام شورابه ید نیز در مجاورت کانسار خزر مجوز گرفت اما هنوز مجوز بهره‌برداری از آن را صادر نکردیم.

مدیرکل محیط زیست استان درباره علت این اتفاق گفت: به دلیل مشکلاتی که به واحد فعال کنونی ابلاغ شده، واحد بهره‌بردار تقاضای مهلت زمانی کرد تا بتواند مسائل موردنظر را حل کند. حتی توسعه فاز دوم و افزایش ظرفیت تولید و درخواست‌های صنعت، معدن و تجارت را منوط به رفع آلودگی این واحد کرده‌ایم.

وی درباره مجوز واگذاری زمین ۳۰۰ هکتاری به این کارخانه افزود: واحد بهره‌بردار برای اینکه جلوی آلایندگی را بگیرد و آب مورداستفاده را پس از استحصال ید به مخزن برگرداند، نیاز به زمین داشت که با آن موافقت کردیم.

عبدوس با طرح این پرسش که پساب و فاضلاب کانسار خزر که وارد تالاب اینچه می‌شود، پرتوزا است یا نه، بیان داشت: پساب این کارخانه دارای پرتوزایی نیست اما در رسوبات پرتوزایی در حد بسیار پایین که خطرناک و نگران کننده نیست، وجود دارد. برهمین اساس هیچ رسوبی در محیط تخلیه نشده و قرار است شرکت پسمانداری اتمی برای مدیریت آن برنامه‌ریزی کند.

مدیرکل محیط زیست استان با بیان اینکه در گذشته تنها ۴ پارامتر رنگ، کدورت، کل مواد معلق و PH مورد اندازه‌گیری قرار می‌گرفت، گفت: نخستین کار ما این بود که تمام پارامترها را اندازه‌گیری کنیم و از تالاب و پسابی که به آن تخلیه می‌شود، نمونه‎گیری کردیم و مشخص شد که باریوم و آمونیوم از حد مجاز بالاتر است اما آنقدری نبود که سلامت محیط را برهم بزند.

وی با بیان اینکه کانسار خزر از جمله واحدهای آلاینده است، اظهارداشت: مهلت ۳ ماهه به این واحد بهره‌بردار برای بار دوم تمدید شد تا نسبت به رفع آلاینده‌ها اقدام کند و یک ماه از این مهلت زمان باقی مانده است. ما نیز پایش‌ها را ادامه خواهیم داد و هر وقت رفع آلایندگی انجام داد از لیست واحدهای آلاینده خارج می‌شود.

عبدوس تأکید کرد: با صدور هیچ مجوز جدیدی برای فاز توسعه یا کارخانه جدید موافقت نکردیم و این کار را به پاسخ سازمان انرژی اتمی موکول کردیم.

ید کانسار

در این جلسه منصور خواجه به نمایندگی از شرکت کانسار خزر حضور داشت: مواد پرتوزای طبیعی در همه جا وجود دارد و تشعشع رادیواکتیو کارخانه ید پایین‌تر از حد مجاز و استاندارد است.

وی گفت: الان درباره چیزی نگرانی ایجاد شده که سازمان انرژی اتمی آن را نگران‌کننده نمی‌داند. کارشناسان این سازمان یکبار تا شعاع ۴ کیلومتری کارخانه را مورد بررسی قرار دادند که پرتوزایی پایینی داشت. در این کارخانه تنها پرتو آلفا داریم و حتی پرتوهای بتا و گاما هم وجود ندارد. پرتو آلفا حتی از یک ورق کاغذ هم عبور نمی‌کند. پرتوزایی این واحد از نظر کارشناسان و براساس آزمایش‌هایی که صورت گرفته اصلا نگران‌کننده نیست.

خواجه با اشاره به نامه مورخ ۲۷ تیرماه امسال سازمان انرژی اتمی بیان داشت: رسوبات این کارخانه پرتوزایی بالایی ندارد و نیازی هم به جمع‌آوری همه رسوبات اطراف کارخانه نیست.

عبدوس ادامه داد: وجود مواد پرتوزا در یک ماده به تنهایی خطرناک نیست و عبور آن از سطح و اندازه مشخص می تواند برای انسان و طبیعت آسیب آفرین باشد.

وی در نهایت خاطر نشان کرد: باریوم و رادیوم در رسوبات کارخانه دیده شده که باریوم اصلا پرتوزا نیست ولی رادیوم پرتوزا است که در غلظت اندازه‌گیری شده آب، رادیوم، باریوم و پتاسیم وجود نداشت. علاوه بر آن مواد پرتوزای موجود در این نمونه ها آنقدر اندک است که حتی دستگاه های نمونه بردار هم موفق به سنجش میزان و حجم آن نشدند. این در حالی است که بعضی اما کارشناسان هر میزان از این مواد را ممنوع و خطرزا می دانند.

https://zistonline.com/vdcc44qm.2bq4i8laa2.html